Zaandamse leert kinderen hoe je zelf een boek maakt

'Kinderen zijn trots als het boekje klaar is'

Boekbinden heeft ze vaker gedaan. Maar dit boekje is haar eerste echte boek.
Van den Broek (rechts op de foto) is verantwoordelijk voor de complete uitgave.
Voor de inhoud (tekst, foto's en illustraties) en de band. Bij de redactie werd ze geassisteerd door haar vriendin Fem Brugman-Brugge (links op de foto).
Kortom, 'Je eigen boekje maken' is echt háár boek. Ze is er dan ook danig trots op. Temeer omdat er belangstelling is voor het inmiddels op de markt verschenen boekje en omdat er in boekbinderskringen heel positief op is gereageerd. "Het is besproken in het boekbindersblad. Ik was doodsbang voor degene die het ging bespreken. Hij is altijd heel serieus en streng in zijn kritieken. Maar hij was een en al lof. Hij kon in de uitgave maar één foutje (in een tekening) vinden. Die positieve beoordeling doet me heel erg goed. Dit boekje was voor mij een soort vuurproef. Als boekbindster kom ik nog maar net kijken. Als je eerste boekje dan zo gewaardeerd wordt, is dat heel leuk." 

Basisscholen
Van den Broek is amateur. Ze heeft zich het vak eigen gemaakt bij een oud-
boekbinder. De afgelopen vier jaar heeft ze cursussen gegeven op basisscholen o.a. in Beuningen, Driemond, Oostzaan en Hoofddorp. Vorig jaar ging ze op scholen in Zaandam aan de slag. Verschillende groepjes leerlingen van de Herman Gorterschool en van de Vrije School maakten onder leiding van Ine van den Broek en
Fem Brugman - Brugge zelf hun eigen boekje. Enkele van de ruim driehonderd kinderen die zij onder hun hoede hebben gehad, komen voor op de foto's die in het boekje staan. Een boekje maken. Het lijkt reuze moeilijk. Zeker voor kinderen, want er komt nogal wat bij kijken. Karton en papier snijden, vouwen en naaien, knippen en plakken. En kliederen is uit den boze. Het is een heel precies werkje. Van den Broek weet dat het kan. "Op de Herman Gorterschool hebben ze in drie middagen allemaal een boekje gemaakt. Doorgaans vraag ik hoe ze het vinden. Ze vinden het altijd leuk. En als het boekje klaar is, zijn ze er enorm trots op. Die boekjes worden gekoesterd. Ze gebruiken ze als dagboek, als poëzie-album of ze plakken er plaatjes of foto's in." 

Onderwijzeres
Van den Broek, van huis uit onderwijzeres en vroeger werkzaam in het Montessori-onderwijs kwam via het kalligraferen bij het boekbinden terecht. "Tegenwoordig zijn er overal cursussen. Boekbinden is 'in'. Maar acht jaar geleden was er weinig op dit gebied. Uiteindelijk kwam ik terecht bij een oud-boekbinder. Fem en ik zijn drie jaar bij hem op les geweest. Van hem hebben we de fijne kneepjes geleerd."
De voormalige leerkracht en haar vriendin werden al gauw gestrikt voor een cursus boekbinden op een Montessori-school. "Een experiment. Voor de kinderen en voor ons. We vonden het zeer vermoeiend, maar bij de kinderen sloeg het enorm aan.
Aan het eind van de dag waren er een heleboel leerlingen die het ook wilden leren." Van het een kwam het ander en al gauw gaven Ine en Fem hun cursus op meerdere scholen en aan grotere groepen. In de vier jaar dat ze bezig zijn ontwikkelden ze een bepaalde manier van werken met de kinderen die steeds tot goede resultaten leidt. "We bereiden alles goed voor. Overal in de klas liggen onderleggers van plastic, hobbymesjes, plakvellen en plakstroken klaar en op de tafels staan speciale bakjes voor de kwastjes. Sommige ouders zijn bang voor die messen, maar als je dat streng begeleidt, gebeurt er niets. We werken heel gedisciplineerd. Het gaat steeds goed", zegt de voormalige 'juf' tevreden. "Ik zit er bovenop." 

Sierpapier
Het benodigde materiaal zoals karton en sierpapier nemen de cursusleidsters zelf mee. Het is wegwerpmateriaal en ze krijgen het gratis van hun sponsors.
Van drukkers en andere firma's krijgen ze de niet meer gangbare behangboeken. "Behangpapier is heel geschikt als sierpapier", zegt Van den Broek. "Het is lekker dik, het rimpelt niet en er zijn heel veel leuke motiefjes." Op verzoek van kinderen die thuis ook een boekje wilden maken, maakte Van den Broek een stenciltje met een handleiding. "Opeens, in m'n bed, bedacht ik: Het zou een stuk duidelijker zijn met tekeningen en foto's erbij. Zo kwam ik op het idee voor een boekje." Ze bewerkte haar tekst, deed er een aantal foto's bij en stuurde alles op naar een uitgever.
Zonder succes. Het idee was goed, maar de doelgroep werd te klein geacht.
Van den Broek gaf niet op en wist Rokin Art Press, een uitgever van kunstboeken, te interesseren voor haar plan. "Opeens was het serieus", zegt Van den Broek. "In twee maanden tijd moest alles klaar zijn. De tekst, de foto's, de tekeningen. Ik heb dag en nacht doorgewerkt, want het moest af." Ze redde het, mede dankzij Fem, en haar zoon Robbert, die hielp met de computertekeningen. 

Teleurgesteld
Vorig jaar september was al het materiaal de deur uit en op weg naar Singapore waar het boekje gedrukt zou worden. Op 5 december kreeg Van den Broek het eerste gedrukte boekje onder ogen. "Mijn man wist dat de eerste zending in Antwerpen was binnengekomen en is een boekje gaan halen." Van den Broek weet nog precies hoe ze reageerde. "Ik moest natuurlijk heel enthousiast zijn, maar eigenlijk was ik nogal teleurgesteld. Er waren een paar dingen veranderd. En het bindtechnische gedeelte bleek niet te zijn zoals ik wilde. Om de kosten te drukken, ontbreekt het kapitaalbandje en is het schutblad meegedrukt. Terwijl ik er in het boekje naar verwijs.
Heel vervelend. Maar toen een week later de hele vracht boeken voor de deur werd afgeleverd, was dat een bijzondere gebeurtenis. Het zien van die dozen met erop gedrukt 'Je eigen boekje maken' was een heel mooi moment."
De uitgever heeft een persbericht gemaakt en heeft vijfhonderd exemplaren in voorraad genomen. De resterende vijfhonderd probeert Van den Broek zelf aan de man te brengen. Of het boekje in de boekenwinkels terecht is gekomen, weet
Van den Broek niet. "Ik heb er geen zicht op. Ik heb te maken met een uitgeverij van kunstboeken. Gewone boekhandels betrekken daar geen boeken van. Bij Bruna in Zaandam ligt het in ieder geval niet (inmiddels wel). Zelf heb ik een paar exemplaren neergelegd bij creativiteits-winkels in Zaandam. En het is te bestellen bij mij.
Van den Broek heeft de smaak van het boekbinden echt te pakken gekregen en is begonnen aan de opleiding voor 'Vakbekwaam handboekbinder in de Benelux'.
"Als ik die opleiding volbreng, ben ik prof", zegt ze. "Maar dat duurt nog heel lang en ik zal er veel voor moeten doen."